اصولاً پرورش، پایه و اساس هر نهضتی است. از این رو امت باید نخست پرورش پیدا کند و وسایل نیل به حقوق خود را بیاموزد و به آن ایمان داشته باشد. به عبارت دیگر باید خط مشی برنامه نهضت خود را بصورت تئوری، عملی و روحی مورد بررسی و مطالعه قرار دهد. این امر مستلزم زمان طولانی است لذا باید راه صبر و شکیبایی و مبارزات طولانی را مد نظرقرار دهد. و هر امتی که بخواهد موانع طبیعی را پشت سر بگذارد با محرومیت روبرو می‌شود. لذا هر کشوری که بخواهد به قله‌های بلند موفقیت برسد باید مدرسه‌ای بسازد که شهروندان دانش‌آموزان آن باشند و استادان آن نیز باید رهبران و طرفداران آنها باشد و علومی که در این مدرسه باید فرا گرفته شود عبارت از حقوق و وظایف عمومی یا هدف و وسیله باشد. لذا در این زمینه باید دو هدف مهم سازماندهی شود که عبارت از برنامه و رهبری است. پس موارد برنامه باید حتی‌المقدور کم باشد یعنی یک برنامه عملی خالص باشد و نتایجش هم ملموس باشد و رهبری نیز باید برگزیده شود و مورد انتقاد قرار گیرد تا زمانی که به مقام و منزلت اعتماد برسد در این موقع باید از او فرمانبرداری، پیشتیبانی و حمایت شود. و رهبر باید رهبری باشد که به این منظور پرورش یافته باشد تا مفید و سودمند گردد نه اینکه به علت نبودن افراد لایق چنین شخصی به صورت خلق الساعة رهبر شود. سید جمال‌الدین و شیخ‌محمد عبده بر همین اساس نهضت اسلامی را بنا نهادند. هریک از آنان چنانچه در این راه قدمی برمی‌داشت از هدف منحرف نمی‌شد و می‌توانست به هدفش برسد نه فقط شکست نمی‌خورد بلکه غلبه هم می‌کرد. لیکن رهبرانی که شرایط و موقعیت به‌وجودآورنده آنها بود می‌خواستند بدون در نظر گرفتن وسیله‌ها به نتایج زودرس برسند و غرور رهبری و نیرنگهای سیاست آنها را فریب داد و سراب را آب پنداشتند و دنبال آن دویدند تا اینکه حقیقت سراب را دریافتند و پس از اتلاف وقت و کوششهای فراوان مجبور به عقب‌نشینی شدند و بالاخره جز شکست و عقب‌نشینی چیزی عایدشان نشد. اگر امت این حقایق را بیازماید و به تجربیات گذشته اکتفا نموده و به نهضت صحیح برگردد و به حقایق و امور به شکل جدی توجه نموده و موهومات را حقیر و خوار شمارد و خود را برای مبارزه طولانی با صبر و شکیبایی بیاراید ان‌شاء الله پیروز خواهد شد. اما اگر رهبر اسیر آمال و آرزوها بوده و سستی و رخوت کند، مالاً هرچه را که هنوز در دست دارد از دست خواهد داد. پس امت محبوبمان باید کدامین راه را برگزیند. امیدواریم که راه رسیدن به هدف را انتخاب کنید برای فهماندن این حقیقت به مردم جمعیت اخوان المسلمین به وجود آمد. پس به‌ اخوان بپیوندید و دعوت اسلامی را تقویت کنید.

حسبنا الله ونعم الوکیل نعم المولی ونعم الوکیل 

گردآورنده‌‌: علی بنا fahimomar88@gmal.com